Biologische voeding; feiten en fabels
Au naturel, ecologisch ofwel biologisch. De keurmerken vliegen om onze oren, waar het eerst vooral hip was, is biologische voeding niet meer weg te denken uit onze samenleving. Enerzijds omdat we denken dat het goed voor ons is, anderzijds omdat het beter voor onze aardbol is. Maar wat is nou biologische voeding? En is het echt beter voor ons en onze planeet?
Wat is biologische voeding?
Biologische voeding mag zich natuurlijk niet zomaar biologisch noemen. Hier hangen een aantal voorwaarden aan vast, pas als wordt voldaan aan die voorwaarden wordt er een erkend keurmerk afgegeven. Bij de productie van biologische voeding moet zoveel mogelijk rekening worden gehouden met dierenwelzijn en ons milieu. In Nederland heeft de Europese verordening een aantal voorschriften opgesteld.
- Er wordt enkel biologisch voer gebruikt voor de dieren.
- Boeren werken diervriendelijk. De dieren hebben meer ruimte dan dieren binnen de reguliere veehouderij.
- Er mag geen gebruik worden gemaakt van genetisch gemodificeerde ingrediënten, enzymen en diervoer.
- De leefomstandigheden van de dieren zijn erop gericht dat de natuurlijke weerstand zoveel mogelijk wordt bevorderd. Dus zo min mogelijk gebruik van antibiotica.
- De natuurlijke cirkel wordt in stand gehouden. Akkerbouwbedrijven en veehouderijen werken samen. Het veebedrijf levert de mest aan het akkerbouwbedrijf, en levert het akkerbouwbedrijf de voeding aan het veebedrijf.
- Gewassen worden enkel geteeld op natuurlijke grond, dus niet op water of kunstmatige ondergronden. Mest moet kunnen worden gebruikt op het eigen land, of op land van andere boeren ter voorkoming van mestoverschot.
- De bescherming van de gewassen vindt plaats door het inzetten van natuurlijke vijanden, zoals bijvoorbeeld sluipwespen. Ook mogen enkel natuurlijke of mechanische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, zoals het wieden van onkruid.
- Boeren wisselen soorten gewassen vaker af en gebruiken rassen die minder gevoelig zijn voor ziekten en plagen.
Skal Biocontrol is het bedrijf wat namens de Nederlandse overheid controleert of boeren en veehouders zich aan de richtlijnen houden. Is dit het geval? Dan wordt er een mooi keurmerk uitgereikt. Toch zijn er nog bedrijven die ten onrechte zichzelf verkopen als biologisch, of helemaal niet gecertificeerd zijn. En helaas zijn er, net zoals deze kwakzalvers, ook nog veel fabels over biologische voeding.
Biologische voeding is gezonder
Hier kan geen duidelijk antwoord op gegeven worden. In de kern bevat biologische voeding minder restanten van bestrijdingsmiddelen en nitraat. Ook bevatten ze meer antioxidanten zoals vitamines en mineralen. Echter gaat dit om zeer kleine verschillen. Onderzoeken tonen een relatie aan in verbeteringen bij huidproblemen en overgewicht, maar er is nooit vastgesteld dat biologische voeding de reden van die verbetering is. Gezonde voeding gaat verder dan alleen biologische voeding. Het kan een zinvolle toevoeging zijn, maar blijft een algehele leefstijl bepalend of iets gezond is of niet.
Biologische producten zijn duurder
Dit is vaak wel het geval in de supermarkten. Dit komt vooral doordat het produceren van biologische voeding veel arbeidsintensiever is, en iedereen er iets aan wil verdienen. De verschillen schommelen, en is product- en seizoensafhankelijk. Maar er zijn uitzonderingen. Sommige biologische producten verschillen niet tot nauwelijks in prijs met niet-biologische producten. Denk dan aan tomatensaus of pasta. Ook kan het lonen om direct bij de boer je producten te kopen, dit scheelt weer distributiekosten en de dure supermarktketens staan ook weer buiten spel. Het vraagt wat uitzoekwerk, maar biologisch hoeft niet altijd duurder te zijn.
Biologisch eten is beter voor het milieu
Dat ligt eraan hoe je ertegenaan kijkt. Kijk je met het oog op bestrijdingsmiddelen, dan is biologisch eten beter dan niet-biologische teelt. En raakt onze aarde minder uitgeput door het wisselen van gewassen. Maar om biologische voeding te produceren is er wel weer meer grond nodig om dezelfde hoeveelheid als niet-biologische voeding te telen. Door vrije uitloop en weidegang hebben we meer last van luchtverontreiniging (door mest en fijnstoffen), en hebben biologische dieren meer voeding nodig.
Biologisch eten is onbespoten
Het grootste deel van de bevolking denkt aan onbespoten als het denkt aan biologisch. We kunnen je vertellen dat dit een fabeltje is. Er wordt namelijk binnen het EKO-keurmerk wel het gebruik van bepaalde pesticiden toegelaten. Hoewel dit natuurlijke giffen zijn, zijn het nog steeds giffen. Van het ene middel wordt weliswaar meer gebruikt dan van het andere. Maar over het algemeen zijn natuurlijke middelen minder effectief. Hierdoor heb je van sommige middelen zoveel nodig, dat het aan de andere kant weer ecologische schade kan aanrichten.
Biologische voeding voor dieren, levert een gezonder eindproduct op
Niet waar. Hoewel er nog volop onderzoeken lopen, is dit nog altijd niet wetenschappelijk onderbouwd. Zo zou wel bewezen zijn dat de eieren van een vrije uitloop kip meer dioxine bevatten. Dioxines zijn stoffen die schadelijk kunnen zijn voor onze gezondheid. Dioxine komt in eieren terecht door verontreinigde grond, lucht of water. Dus dit gegeven schopt de stelling hartstikke onderuit.
Hoewel biologische voeding een stap in de goede richting is, is het niet allesbepalend voor onze gezondheid, die van onze dieren en onze planeet. Natuurlijk levert het voordelen op, maar deze voordelen lijken ten koste te gaan van andere dingen. Hoe je het ook wendt of keert, ergens leveren we er toch weer op in. Veel beter is het om te minderen met vlees, lokaal en seizoensgebonden te eten. Eet je aardbeitjes dus voortaan gewoon in de zomer, en blijf in de winter lekker bij je stamppotje.
